Sveiflað er fánum og sungið er lag
Tildrög
Hjörtur Laxdal, rakari á Sauðárkróki, var fæddur 21.
desember 1908 og dáinn 12. maí 1946. Þar sem 21.
desember var einnig afmælisdagur Stalíns spyrtu menn þá
félaga stundum saman í gamni enda mun Hjörtur fremur
hafa hallast til vinstri í þjóðmálum og óskað
bandamönnum sigurs í heimstyrjöldinni miklu. Góður
kunningi Hjartar var Ludvig Kemp, vegavinnuverkstjóri í
Skagafirði. Kemp átti til Þýðverskra að telja í ættir fram og
var af sumum talinn hliðhollur Þjóðverjum. Það mun hafa
verið í maí árið 1945, ef til vill 1. maí eða á MEIRA ↲
Hjörtur Laxdal, rakari á Sauðárkróki, var fæddur 21.
desember 1908 og dáinn 12. maí 1946. Þar sem 21.
desember var einnig afmælisdagur Stalíns spyrtu menn þá
félaga stundum saman í gamni enda mun Hjörtur fremur
hafa hallast til vinstri í þjóðmálum og óskað
bandamönnum sigurs í heimstyrjöldinni miklu. Góður
kunningi Hjartar var Ludvig Kemp, vegavinnuverkstjóri í
Skagafirði. Kemp átti til Þýðverskra að telja í ættir fram og
var af sumum talinn hliðhollur Þjóðverjum. Það mun hafa
verið í maí árið 1945, ef til vill 1. maí eða á friðardaginn,
8. maí, þegar sigur bandamanna var í höfn og Hitler
dauður, að Hirti þótti ástæða til að fagna. Kastað þá Kemp
fram vísu þessari við Hjört: —
Ekki líkaði Hirti vísan en treystist ekki til að endurgjalda
hana sjálfur. Skömmu seinna hitti hann Stefán Vagnsson,
einhvern snjallasta hagyrðing í Skagafirði, og bað hann að
endurgjalda vísuna. Stefán spurði hvar Kemp væri núna en
Hjörtur taldi að hann væri í vegagerð norður í Fljótum og
eflaust þar á fylliríi. Orti þá Stefán vísuna „Hitler er
dauður og horfinn sem pest ...“ — Taldi Hjörtur þá vísuna
um sig fullborgaða enda mun það mála sannast að fáar
svarvísur hafi verið ortar beittari. – Nokkrum sögum fer
fram um tilurð vísna þessara og einnig fara sumir með
þær örlítið öðrvísi en hér er gert. Sumir tengja þær beint
við afmæli Hjartar en það fær vart staðist þar sem það var
21. desember, eins og fyrr segir, en vísurnar birtust fyrst í
Tímariti iðnaðarmanna 1. júní 1945. Þær eru þar að vísu
tengdar afmæli Hjartar þá um sumarið en það getur
tæpast verið rétt af fyrrgreindum ástæðum.
↑ MINNA
Skýringar