SöfnÍslenskaÍslenska |
Flokkar
Allt (334)
Afmæliskvæði (25)
Ástarljóð (4)
Baráttukvæði (1)
Bæjavísur (6)
Bænir og vers (5)
Daglegt amstur (21)
Eftirmæli (2)
Ellikvæði (2)
Formannavísur (4)
Gamankvæði (24)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (5)
Heimsádeilur (2)
Helgikvæði (1)
Hyllingarkvæði (29)
Jólaljóð (20)
Lífsspeki (14)
Ljóðabréf (10)
Náttúruljóð (49)
Sagnakvæði (1)
Sálmar (1)
Skáldsþankar (55)
Særingar (1)
Tíðavísur (17)
Tregaljóð (8)
Vögguljóð (1)
Þululjóð (6)
Ættjarðarkvæði (9)
Ævikvæði (1)
Bæjarvísur 1930Fyrsta ljóðlína:Situr á Hálsi siðugur
Höfundur:Jón Hallgrímsson, Karlsá, Eyf.
Heimild:Svarfdælingar. Viðm.ártal:≈ 1825
Tímasetning:1830
Flokkur:Bæjavísur
Skýringar
Árið 1830 kvað Jón á Karlsá bæjavísur um bændur í Svarfaðardal, 89 að tölu að viðbættum tveimur lokavísum. Hafa birst í jólablaði Norðurslóðar 1987.
Finnast einnig í bændatali í bókinni Svarfdælingar, þar sem þær eiga við hverju sinni. Af kveðskap Jóns hafa bæjavísurnar lifað lengst á vörum Svarfdælinga, einkum þær liðlegustu og hnyttnustu.
Vallasókn
Situr á Hálsi siðugur sveitarbyrjun vorri, léttsinnaður liðugur laufbrjótur Snorri. Hrísum byggir hringaver hreppsstjórinn allfrægur. Sigurður heitir seimagrer síglaður og þægur. Upp að Hamri eg þá fer ýta mærðar stefi. Þægðarmaður Þorsteinn er, þó hann lítið gefi. Hamarkoti halur býr, hann er engin kreima. Jónas heitir járntýr jafnan situr heima . Örvabrjótur aldraður er á læknum Skálda, gildur bóndi Gunnlaugur gjörir frá sér njálda. Sökku býr hún Sigurlaug, sú er í ekkjustandi. Orðstír bezti af henni flaug áður í hjónabandi. Hánefsstöðum önnur er, ástand líkt er svanna. Elíná sú heitir hér hranna geisla nanna. Ölduhryggnum er gamall auðarlundur skrítinn. Þorgeir heitir þessi karl þykir nokkuð ýtinn. Efnalítill er hann Jón, Uppsali þó vinni. Kætist hann um kærleiksfrón, ef kemst frá landskuldinni. Völlum býr og vel um sér vafinn bezta rómi, séra Stefán afbragð er, einnig prestablómi. Jón í Brautarhóli hér Halldórs gott afsprengi. Hann í bónda efni er, ef hann býr þar lengi. Í Gröfinni býr hann gamli Jón gjörir ei búi skaða. Endilangt um Ísafrón einatt gjörir vaða. Hofi býr og heldur vörn, hrósar dýrum auði. Málmastýrir bóndinn Björn bæði á kýr og sauði. Bröndungsklæða buðlungur, búskaps vanur starfi. Hofsá ræður Rögnvaldur, rausnarmaðurinn þarfi. Skeggsstöðum ég kenna kann karlinn Jón þar búa. Samheldinn og sjóndapran sízt á gott til hjúa. Jón í koti Hofsár hér hann er snar á fæti. Rekur saman, rífur og ber, rakar, slær og tætir. Á Skriðukoti er skrítið bú, skýri ég frá í bögu. Sölvi býr og Sigfús nú saman í einni þvögu. Ytra-Hvarfi er hann Jón efnamaður valinn. Mörgum gefur mola og spón, með þeim skárri talinn. Syðra-Hvarfi situr frí Sigurður og lengi var. Meðan blakt augum í hann er og hefur verið þar. Hinumegin Halldór minn hefur bús að gæta. alvanur við armóð sinn úr honum trautt má bæta. Hjaltastöðum heitir Páll hrungnisorða gætir, ungur bóndi og forsjáll ábatanum sætir. Oft er sagt hann Oddur sé efnalega náinn. Sífellt þó í Sælunni hann situr lífs og dáinn. Jón á Hnjúki heldur bú, horskur bóndi talinn. Ágætasta ómafrú undir hann er valin. Jón á Blængshól bugar hryggð, bændum með þó talinn. Innan skamms fær æðri byggð upp við himnasalinn. Í Blænghólskoti býr hann Jón bjargarlaus að kalla. Hleypur eins og hungrað ljón hann um bæi alla. Í Holárkoti hnífgrér heitir bóndinn Pétur. Á hrossaketi hjálpar sér hverjum manni betur. Ólafur í flokknum fremst fram í Gljúfrárkoti. Eftir vonum áfram kemst oft í kúaþroti. Síðan kemur Sveinstaður, sauðir þangað snúa. Gjafalítill Guðmundur gjörir þar að búa. Þá kemur hann Þorgeir minn þar í bænda línu. Krosshól byggir karlfuglinn og kemur áfram sínu. Ásmundur í Hverhól kann kúra lífs um tíðir. Lítið er að lesa um hann lifir og deyr um síðir. Storðar lunda stjörnutýr stilltur, fylltur sóma. Kóngs á stöðum Stefán býr, stundar lyndið fróma. Urðarsókn Á Þverá hefur lengi lúrt larður bús af starfi. Þar hefur liðið sætt og súrt Sigurður Hallgríms arfi. Más á syðri mjög forsjáll, minn svo greinir óður, handverksmaður heitir Páll hægur og lyndisgóður. Á þriðjungnum er hann Jón oft hefur smátt að éta. Matar- gleðst við -mola og spón, má því nærri geta. Þorsteinn Ytri-Márs um mið margt býr vel í haginn. Fylgir honum forstandið fram og inn um bæinn. Góins flóa geymir skýr greitt sem margur hæli, ránar mána reynir býr Rögnvaldur í Dæli. Annars vegar er hann Jón óms á sagðri kvinnu, kostgæfinn um flóð og frón fylginn sér að vinnu. Á felli búa Tungu tveir týrar hnúa sunnu, Oddur nú og Þorkell þeir þrátt til búa unnu. Á Melum byggir maddama með forstandi ólinu, heiðursverða Halldóra hrósar gæflyndinu. Á Búrfelli er Árni minn þó aðstoð missi vina. Fylgir honum frómleikinn fram í eilífðina. Sigurður hraður hreppstjórn í Hæringsstaði situr. Efnamaður og eftir því örlyndur og vitur. Sunnu reiða bóla bör bóndi af skárra tagi. Jón á Skeiði fýls um för fylginn sér og laginn. Eyðir skaða aldraður, efna síst í þroti. Greiðamaður gæflyndur Guðmundur í Koti. Helst í rúmi, raun sem ber reirður listum hröðum. Þorkell heitir þornaver þar á Atlastöðum. Arngrímur sem eflir dáð er á Þorsteinsstöðum. Sjálfur á hann sína láð sóma beitir hröðum. Situr á ánni sandanna sára lúma beitir. Hagur vel til handanna Halldórs nafni fleytir. Á Göngustöðum Gísli greitt gáir að sauðkindonum. Ber hann stundum bakið þreytt bjargast eftir vonum. Í Kotinu hýrist hreppstjórinn heitir Jón vel slyngur. Vel af sníður vandræðin veit hann hvað hann syngur. Klaufa býr á brekkunum bóndinn Jón að heiti. Varla rír í verkunum vænn að mörgu leyti. Bergur rólar kotið kring kynnir sig þar vera. Hann er eins og hugrenning hvað sem ber að gera. Á Auðnum þarfa talið tól trygg að sínu leyti Freyjustarfa situr sól Sigríður að heiti. Sigfús Hóli situr á sárt þó heltin meiði. Mönnum flestum mætir sá máls á fríu skeiði. Á Þorleifsstöðum Bjarni býr brögnum myndar yndi. Suðra lætur súðadýr synda í Rindar vindi. Eflir dáð um ormafrón Urða láðið situr. Sæmdum þjáður Sveinsson Jón semur ráðin vitur. Ellimóður yrkir frón ævin dregst að þroti. Hefur lengi hýrzt hann Jón í Hreiðarstaðakoti. Hirðir bauga hálfu á Hreiðarstaða veldi, er Gunnlaugur inni ég frá undan margt þó felldi. Svo kemur hann Sigfús minn sitt ei vanta lætur. Þverá byggir hálfa hinn heitir Jón ágætur. Tjarnarsókn Á Steindyrum er stálabör starfs við glamur tamur, þar er hinn gamli Þorleifur þráfalt gamansamur. Guðmund skýri glöggt þar býr góma víra flapur. Auðnan flýr frá örvatýr er hans rýr búskapur. Bóndi nýr í bragði skýr Bakka stýrir ranni. Magnús fýra móðu týr mörgu snýr að gamni. Uppí Gerðum Ólafur til afrekanna stríður. Veifir góma valangur víst á báðar síður. Sóma prýddur sveigir fleins Syðra-Garðshorn heldur. Góðmenni og öllum eins er hann Jón geðfelldur. Ytra-Garðshorns yrkir lönd Arinbjörn hinn prúði. Mörgum réttir hjálðarhönd hangantýs á brúði. Grund er sú sem gæðin ber, þótt grjótið á hana hrynji. Þorlákur þar alltaf er, þótt ellimóður stynji. Jón í Brekku mætur mann minnst þá fremur slægðir. Greina flestir gott um hann gerir mörgum þægðir. Jón í koti Brekku býr búskaps vanur stangi. Oft hefur sá örvatýr örðugt átt í fangi. Niðri á jarðbrú býr hann Björn. blíður við að tala. Mín afsegir málakvörn meir um hann að hjala. Tjarnargarðshorns bóndinn Björn býr við gamla siðinn. Greiðamaður geðs um kvörn, guðhræddur og iðinn. Tjarnarstaðinn telja ber, trúi´ eg þar skuli vera höfðinglegur höklaver heitir Árni séra. Úti í Koti auminginn allir mega sjá hann. Hangir Jón við húsganginn hann er þegar á hann. Guðmundur sem orku ann Ingvörum til varna. Furða hvernig fleytist hann fjölda meður barna. Syðra-Holt um gota geim gefur arð ósmáan. Býr hann Jón á bænum þeim betra mörgum á hann. Ytra-Holti fleygir fleins til flestra verka tamur. Er hann Jón og öðrum eins ástundunarsamur. Upsasókn Á Hrafnstöðum Einar má allra fyrstan telja. Marga hefur máltíð sá mörk úr dregið skelja. Benjamín sem Ásdís ann er á téðu setri. Trautt mun þurfa að tyggja hann tel þann kostinn betri. Rögnvaldur þar ofaná efnasmár að vonum. Gefst mér ekki glöggt að sjá hvað gæfan ætlar honum. Árgerði er engjalaust, er þar snöggur mórinn. Vinnur Bjarni vor og haust, vænn er honum sjórinn. Á Böggvistöðum býr hann Jón bragnar þar um glósa, að enginn maður um Ísafrón hefur öðru eins láni að hrósa. Brims-á -nesi búandi baugaver óstaður. Sagt er það af Símoni hann sé til verka hraður. Á Upsum situr ágætur ei með gáfur slakar. Séra Baldvin siðprúður saman fénu rakar. Lækjarbakka lúrir Jón lítil efni viður. Árla rís að seggja sjón seint þó leggist niður. Miðkots Jón ég met ei hót meira en fisk á trönum. Sáralítil sveitarbót sýnist mér að honum. Efstakoti Rannveig rær ráðgast ei við marga. Úti hefur allar klær einni sér að bjarga. Mærðarskráin minnist á meiðir bráins hneita. Gísli Háagerði frá gerir á fáa leita. Hóll er jörðin happaslyng hér við rastarmiðin. Guðrún býr þar, göfugt þing, guðhrædd, fróm og iðin. Jón á Karlsá ekki er almenningi þægur. Á hann mikið illt í sér en þó jafnan hægur. Sauðanesi Sigurð má setja bús til hölda. Mikið klýfur maður sá með sinn barnafjölda. Ennþá skýrir óðarkvörn orða- sízt í -þroti, með sæmd órýra situr Björn Sauðaness í koti. Ólafi meðan endist fjör unir í Sauðakoti. Á hann þar við örðug kjör oft í hafnarþroti. Þar er brim og boðaföll og bratt að ríða um grundir. Þar við glymja skerjasköll, skelfur tíðum undir. Þar hefur Fjalars ferjan lent furðu mjög óheppin. Nú hef ég Kjalars krumma sent kring um allan hreppinn. |