Nú stendur yfir könnun á þjónustu Árnastofnunar. Smelltu hér til að segja þitt álit. Loka
Notaðu * og _ sem algildisstafi. Dæmi: aðal* og ma_ur

Gríms rímur og Hjálmars

1.
Berlings hefur mig blíðu svipt
baugsins fagra leika,
stjörnu sýti ég strauma nift
strítt fyrir hörundið bleika.
2.
Blekkir mig sú bauga Rán,
björtust allra sprunda,
hef ég því ekki af listum lán
um lilju hrings að stunda.
3.
Sút og blíða saman er allt,
svellur um mitt hjarta,
hef ég því bæði heitt og kalt
hrings fyrir vífið bjarta.
4.
Vaxa mér í visku bý
Viðris haukar báðir,
af því kveikist elskan ný
upp um mærðar sáðir.
5.
Er ég brugðinn brúna nátt
blíðum yndis svefni,
hef ég því ekki að hugsa fátt
fyrir hvíta hringa Gefni.
6.
Karl hefur heitið kóngur sá,
er köppum átti að ráða,
sikling hafði Svíþjóð á
sest til gleði og náða.
7.
Landið vítt og lýða fjöld
lofðung hafði að stýra
mest er öll af menntum völd
mildings sveit hin dýra.
8.
Vísir hafði fengið frú
þá fegurst var ein að líta,
ól við mætri menja brú
motra lindi hvíta.
9.
Ýtar skyldu auðar gátt
Ingigerði kalla,
rann sú upp við rausn og mátt
Rindin Fofnis palla.
10.
Virðar sögðu væri slík
veiga þöllin engi,
sú var bæði björt og rík,
bragnings gladdi drengi.
11.
Eirek nefni eg ítran jarl,
er öðlings varði veldi,
var hann nær sem geirinn gall
og garpa marga felldi.
12.
Fylkir hefur þá frúna átt,
fremdir kunni að veita,
ól hann son við seima gátt,
sá nam Grímur heita.
13.
Vex hann upp og vandist brátt
vigra leik að efla,
rjóða sverð í randa þátt,
renna bjarg og tefla.
14.
Stundar tafl og stjörnu list,
steini langt að varpa;
öngrar hefur hann menntar misst,
er mæta prýðir garpa.
15.
Var hann þá orðinn vintra tólf
vill honum enginn bjóða
skíða ferð og skjóta kólf,
Skilfings eld að rjóða.
16.
Skemmtir sér í skemmu þrátt
hjá skorðu Fofnis landa,
leggur rækt við refla gátt
reynir snarpra branda.
17.
„Spjalda eik, vil ég spyrja þig“,
kvað spennir raddar Iðja,
„viltu auðgrund eiga mig,
ef ég fer þín að biðja?“
18.
„Öngum gifti ég manni mig,
menja svaraði skorða,
láttu föður minn fræða þig
og freista slíkra orða.“
19.
Kappinn gengur kóngs á fund
og kvaddi stilli hinn mæta:
„gift mér fríða falda grund,
fleygir nöðru stræta.“
20.
„Þýða fær þú ei þorna gátt,“
þengill talar af móði,
„unnið hefur þú frægðar fátt
né fæddan varg á blóði.“
21.
„Hvert skal, hilmir, halda þá
hræva lauka að rjóða
svo að ég mætti frúna fá?
Fögur er hringa tróða.“
22.
„Hjálmar nefni ég harðan mann,
hvatan að eggja sálmi,
skjöldu græna skýfir hann
og skiptir björtum málmi.
23.
Vænu gulli virða gleður
og veitir stríð með brandi.
Hárek nefni ég Hjálmars feður,
heldur Bjarma landi.
24.
Veit ég öngvan vænna mann
vöskum stýra lýði,
far þú skjótt að fella hann
og freista þinnar prýði.
25.
Efl þú snarpan laufa leik
og legg hann skjótt að velli,
þá skal ég gefa þér gullhlaðs eik
með gnógu handar svelli.
26.
Heita má það hamingju raun
Hjálmar kappa að fella,
því skal hvíta leggja í laun
lindi auðar þella.“
27.
Grímur frá ég gekk á braut
gullhlaðs eik að finna,
strauma fagnar stjörnu laut
stýri benja linna.
28.
„Hversu fór,“ kvað hringa eik,
„hilmir vil ég þig frétta.“
Rjóð er kinn af reiði bleik.
„Ræsir, grein þú þetta!“
29.
„Hjálmar nefndi hilmir þann
hreyti nöðru stræta,
firra skal ég fjörvi hann
en fá þig, sprundið mæta.“
30.
„Faðir minn vill þig feigan mann,“
fljóðið talar af mæði,
„hér er sá brandur að bíta kann
blóðug Handis klæði.
31.
Stýr þú honum við stála hregg
sterkleg högg að veita.“
Tiggi leit í tyrfings egg,
Trausta frá ég hann heita.
32.
Brúðurin seldi brodda Þund
brynju snákinn þenna;
„hvorki skal ég af hilmis fund
hvika né undan renna.“
33.
Grímur finnur föðurinn sinn,
„þú fá mér skeiður og drengi,
vaxa mun nú vegurinn minn,
vil ég ei fresta lengi.“
34.
„Ég vil fá þér fimmtán skeiður
og fagran dreka að stýra,
vel þú þér með vænan heiður
vopn og þegna dýra.“
35.
Þings er kvatt en þegna fjöld
þangað sótti víða,
þá var Grími gildleg völd
garpa sveitin fríða.
36.
Fús var honum að fylgja hver
fleygir nöðru palla.
Dreif til strandar stillis her.
Sterka frá ég þá alla.
37.
Skatnar hrundu skeiðum þá,
skipuðu öllum reiða.
Högna voðin hörð og blá
huldi bauga meiða.
38.
Vinda segl en veðrið stóð
víst í öllum skautum.
Strengja björn þar er stytti voð
strauk á skeljungs lautum.
39.
Grímur tók að geysa stríð
og gjörði víða að herja.
Engi þoldi örva hríð.
Eiðinn flestir sverja.
40.
Garpar héldu að Gauta láð
græðis hestum mörgum.
Þar mun aukast úlfum bráð
og eflast gildi vörgum.
41.
Lægis hesta létu þeir
að landi renna alla.
Hér mun görpum Gönlis leir
góms af barmi falla.

Athugasemdir


Haukur Þorgeirsson sló inn eftir útgáfu Finns Jónssonar en stafsetning er færð til nútímahorfs. Ríman er aðeins varðveitt í einu handriti, AM 604 c 4to. Flestar leiðréttingar Finns eru teknar upp í textann. Þeirra helstu er getið hér fyrir neðan.
1.4: strítt] hdr. stríðs
5.2: blíðum] hdr. blíðan
16.3 rækt] hdr. rætt
17.2 kvað] orðið er ekki í hdr.
25.4 handar] hdr. hrannar

1.
Berlings hef ég brotna skeið
bætta fram með orða leið.
Klókt mun verða kvæða slag
ef keskin fylgir nátt og dag.
2.
Grímur kemur á Gauta láð.
Gefast mun vargi varma bráð
ef þar stríða sterkir nú
stoltarmenn fyrir bjarta frú.
3.
Litu þeir upp á landið vítt.
Langtjöld stóðu einkar títt.
Her var prýddur hrannar eim.
Hjálmar trúi ég að réði þeim.
4.
Hjálmar spurði hrausta menn:
„Hver á skipum að ráða enn?“
Hlýðir Grímur og segir til sín:
„Sumarið allt hef ég leitað þín.“
5.
„Grímur kom þú giftu prýddur,
græðis báli og sæmdum skrýddur.
Væna gull og vínið hreint
vil ég þér bjóða eigi seint.“
6.
„Boð má ég engin þiggja þín.
Þrútin er svo hyggjan mín.
Hyl þú þig með Viðris voð.
Vargi skulum við höggva bráð.“
7.
„Heldur sé ég til hæfra ráð.“
Hjálmar talar með list og dáð.
„Bindum okkart bræðralag.
Báðir fylgjumst nátt og dag.“
8.
Þreyti ég ei það randa regn.
Rétta hef ég til þess fregn.
Fyrr skal sækja falda laut
og flytja hana úr Svíþjóð braut.“
9.
Grimmdin hljóp svo Grími í brjóst.
Garpurinn talar af hörðum þjóst:
Bú þig fljótt og brjótum hlíf!
Bila þú ei við fleina dríf!“
10.
„Mín er systir mæt að sjá.
Mun ég þér bjóða hringa Gná,
Bjarma láð og buðlungs nafn.
Við bræðum ekki að sinni hrafn.“
11.
„Vil ég ei þína systur sjá.
Seg þú mér þar ekki frá.
Bleyði er mest að bila við stríð.
Brúðurin mun það spyrja fríð.“
12.
Hjálmar talar með heiftum sprengdur:
„Hvergi dreg ég mig undan lengur.
Rjóðum sverð og reynum tveir
randa fár með snörpum geir.“
13.
Greip hann hvíta Gjúka voð,
Grímnis eld og Hrumnis slóð.
Viðris faldinn vænan svo
varla mátti slíkan fá.
14.
Grímur átti að höggva fyrr.
Hann var búinn að auka styr.
Skjóminn bítur skjaldar rönd
og skýfir þegar af Hjálmar hönd.
15.
Hjálmar brá sér hvergi við
og hirðir ekki að þiggja grið,
reiðir sverð og reyndi málm,
reist af Grími brynju og hjálm.
16.
Dreyrinn rann en dreng var heitt.
Dörnum gat svo Hjálmar beitt.
Bæði skeindist brjóst og iður.
Brandurinn hljóp í völlinn niður.
17.
„Heldur tók“, kvað Hjálmar, “lítt.
Höggið varð nú ekki strítt.
Ef báðum höndum beitta ég hjör
bragning hefðir látið fjör.“
18.
Báðum höndum gríðar glóð
Grímur tók við eggja flóð,
setur í hjálm en sverðið sneið
sundur höfuð og hyggju leið.
19.
Herinn leit á Hjálmars fall.
Hræva naður í undum gall.
Grímur féll við grimmlegt sár.
Geystar féllu benja ár.
20.
Hjálmar spyr ég heygðan þar.
Herinn Grím til skeiða bar,
sigldu í burt með sverða Þund.
Svo frá ég lyktast þeirra fund.
21.
Seggir héldu að svenskri grund.
Svella náði Grími und.
Megnið þverr en minnkar líf.
Milding spurði slíkt og víf.
22.
Brúðurin græddi geira Þund.
Grímur náði að festa sprund.
Veisla er búin í vísis höll.
Með virktum prýddist hirðin öll.
23.
Vínið gekk að veislu svo
vatnið mátti ei nægra fá.
Brúðhlaup allt með blíðu stóð.
Buðlung veitti ægis glóð.
24.
Hölda leysti hilmir braut
hrævar svelli og ofnis laut.
Bjartri unni bauga Rist
brodda viður með allri list.
25.
Geta skal hins er gjörðist fyrr.
Gautum þótti ærinn styr.
Hjálmar hné við hjörva nauð.
Höldar fengu sáran dauð.
26.
Virðar heygðu Hjálmars lík.
Honum fannst engin kempan slík;
tóku gull og grófu í jörð.
Grimmdin óx með ýtum hörð.
27.
Daprir héldu drengir heim.
Dult var ekki stríð með þeim.
Bragnar líta Bjarma láð.
Beljar stormur í hverri voð.
28.
Höldar líta Háreks borg.
Hvergi minnkar ýtum sorg;
stigu á land og stefndu heim.
Stillir gekk á móti þeim.
29.
Bragning sér að bleik er þjóð.
Brann af stríði hyggju slóð:
„Hvort er skeiðum Hjálmar á,
eður hefur hann fengið menja Ná?“
30.
„Hjálmar hefur við fleina fár
fengið ekki benjar smár.
Lífi næmdur lofðung nú,
leit hann ekki væna frú.“
31.
Stillir blés við sterka nauð:
„Stór er skaði um Hjálmars dauð.
Hornin þeyti hver sem má.
Herja skal ég nú Svíþjóð á.
32.
Skal nú hver sá er skjöldinn má
skeiðum hrinda fram á sjá,
bera í stríð eður brjóta hjálm,
búinn í þennan eggja sálm.
33.
Lýðurinn eyði landið allt.
Logar í brjósti stríðið kalt.
Hyggja mundi Hjálmar það
að hefndin yrði þegar í stað.“
34.
Þings er kvatt en þegna drótt
þangað hefur um landið sótt.
Brynjan huldi bragning hrein.
Benja sól á ýtum skein.
35.
Nenni ég ei fyrir nála reið
negla lengur Austra skeið.
Lóðurs bjór mun lyktast sjá.
Lás skal eigi ganga frá.

Athugasemdir


Haukur Þorgeirsson sló inn eftir útgáfu Finns Jónssonar en stafsetning er færð til nútímahorfs. Ríman er aðeins varðveitt í einu handriti, AM 604 c 4to. Flestar leiðréttingar Finns eru teknar upp í textann. Þeirra helstu er getið hér fyrir neðan.
3.3 eim] hdr. seim
4.3 hlýðir] hdr.
13.2 eld] hdr. fald
13.2 slóð] hdr. glóð
22.4 hirðin] hdr. hríðin
33.1 eyði] hdr. eyddi

1.
Af fræða strönd skal Frosta björninn fríði renna,
Viðris bjór með vörum kenna.
Vilji þér nokkuð bjórinn þenna?
2.
Mansöng kann ég minnst að bjóða menja Hildi.
Þó skal færa Fjölnis gildi
fyrða sveit ef hlýða vildi.
3.
Hárek tekur að hylja þjóð með hörðu stáli,
hjálmar brynjur Hrungnis máli,
hildar skýja snörpu báli.
4.
Bragning hefur af Bjarmalandi búna þegna,
stinna skjöldu af stáli dregna.
Stríðið mun þeim ekki vegna.
5.
Gengur þegar hin grimma þjóð til græðis skíða.
Dvelur nú ekki dróttin fríða
drafnar fílum burt að ríða.
6.
Blikuðu skildir borðum á með björtum steinum.
Seglin voru á Ræfils reinum
rauð og blá með voðum hreinum.
7.
Hárek tók að herða þjóð með heiftar stríði:
„kólgu brjóti knörinn fríði,
kappinn enginn annars bíði.“
8.
Allir undu seglin senn að siklings ráði.
Vindurinn þegar að vaxa náði
velta tók um húfu láði.
9.
Því var líkust lýða ferð sem leiftrið flýgur.
Barðið hverja báru smýgur.
Branda gleypti ægis gýgur.
10.
Seggir leggja að svenskri jörðu sunda hröfnum.
Þar mun lýðurinn stinga stöfnum
strengja vals í djúpum höfnum.
11.
Bjarmar létu bræddan streng af borði renna.
Gildir fleinar grunna kenna.
Garpar náðu hjálma að spenna.
12.
Hárek eggjar herlið sitt hildi að reisa:
„Nú skal bál og benja eisa
bæði senn um landið geisa!“
13.
Trauður var eigi tiggja her að tækist róma.
Loginn sat ekki langa dóma.
Lífi týndu menn og sóma.
14.
Sviðnar viða hin svenska fold en seggir falla.
Heyrði langt að lúðrar gjalla.
Laufinn klýfur hyggju stalla.
15.
Jarlinn frétti járna sveim jöfurs í landi.
Stillir býður með sterkum brandi
steypa vill hann þessu grandi.
16.
Stefnir að sér þræl og þegn um þengils veldi.
Lýðurinn prýddist Lóðurs eldi.
Lífið margur ýta seldi.
17.
Saman kom her en sverðin náðu seggi að sníða,
Bölverks tjald og brynju fríða.
Bragnar þeyttu lúðra víða.
18.
Fífur rífa fyrða ótt að fleina hreggi.
Brandurinn sníður bein og leggi.
Bar það allt til heljar seggi.
19.
Grunda nefni ég garpinn þann er geysti hildi.
Sá kann brjóta skarð í skildi
og skæðum vargi að auka gildi.
20.
Hertogadæmið hélt hann eitt af Háreks veldi,
fús að beita benja eldi,
bragna líf í dauðann seldi.
21.
Gnauðar valur er Grundi óð í gegnum sveitir.
Blóðgir lágu búkar heitir.
Bræddir urðu vargar teitir.
22.
Jarlinn geystist Grunda á mót af grimmd og reiði.
Eirekur hnígur að örva seiði
undan Grunda hringa meiði.
23.
Það sá drótt að dögling hnígur dauður í hildi.
Ferðin réð að fleygja skildi,
flýði hver sá lífið vildi.
24.
Drengir vöktu darra regn en dróttir flýja.
Glymur var hár til hildar skýja.
Hrottar tóku skjöldu að lýja.
25.
Skundar þjóð á skóga í braut úr skjalda leiki.
Lýður var þar víða á reiki.
Völlu þakti nárinn bleiki.
26.
Hlífði ekki Högna voð né hjálmar skyggðir.
Herinn tók að brenna byggðir.
Bjarmar sýndu litlar dygðir.
27.
Bráðlega spyr kóngurinn Karl um kappa dauða.
Fallið jarls og fossinn rauða
fyrðum aflar stórra nauða.
28.
Hertoginn fylgir Hárek einn er heitir Grundi,
einkar snar að fleina fundi,
fránum vegur hann hjalta lundi.
29.
Heyrði Grímur og hlustar til hvað hirðin sagði,
stangar knífi en stillir sagði,
stáli klæðist her að bragði.
30.
Grenjar lúður en garpar tóku Grímnis klæði.
Frúrnar báru fasta mæði.
Falla læt ég að sinni kvæði.

Athugasemdir


Haukur Þorgeirsson sló inn eftir útgáfu Finns Jónssonar en stafsetning er færð til nútímahorfs. Ríman er aðeins varðveitt í einu handriti, AM 604 c 4to. Flestar leiðréttingar Finns eru teknar upp í textann. Þeirra helstu er getið hér fyrir neðan.
1.3 bjórinn] hdr.
3.3 skýja] hdr. skýs og
8.3 láði] hdr. gráði
13.3 týndu] hdr. týndi
25.2 lýður var þar víða] hdr. víða var þar lýður
26.2 brenna] hdr. hreinsa

1.
Arfi hvarf ég Aurnis frá.
Engi er fengur að standi svo.
Herjans ferju hrind ég nú.
Hlýði lýður og þýðust frú!
2.
Dróttin sótti á döglings fund
dauðans nauð um svenska grund.
Eldurinn veldur að allt er brennt.
Ýtar nýtir hafa þess kennt.
3.
Rauður af nauð varð ræsir þá.
Rjóða þjóðir stálið blá.
Lúðurinn prúður lét svo hátt,
leitar sveit að hefna brátt.
4.
Gildum hildar Grímur serk
– gramur er framur á snilldar verk–
skrýðist þýður skjöldung nú.
Skein af fleini Hrungnis brú.
5.
Hríð var stríð en hrundi grjót.
Herinn fer nú Björmum mót.
Háreks báru harðir menn
hlíf í kíf að rómu senn.
6.
Grenjar ben við geira dríf.
Grundi sundrar þegna líf.
Odda og brodda él var hvasst.
Eggjar seggi Grímur fast.
7.
Karl á fallið kappa leit,
kóngi löngum stálið beit
hvíta rít og Rögnis tjald.
Ræsir æsir dauðans gjald.
8.
Brast við fast er bragning hjó.
Bjartur í hjarta fleinninn smó.
Hnígur að vígi seggja sveit.
Safnast hrafn og bráðir sleit.
9.
Arnar barnið æpir hátt.
Ylgurin fylgir benjum þrátt.
Valurinn galar um varma steik.
Vargur er margur að hildar leik.
10.
Grundi stundar stála hregg.
Stóð í blóði mækis egg.
Það finnur svinnur kóngur Karl.
Kljúfa og rjúfa Fjölnis stall.
11.
Brjóst af þjósti beggja var
brennt og spennt í stríði þar.
Seggir eggja sverða þrá.
Sárin bárust kónginn á.
12.
Undin stundi en öðling féll.
Óð í blóði hræva svell.
Dauðum bauð í dára sveim
drósin ljósa Viðris heim.
13.
Karl er fallinn Kjalars að frú.
Kátir sátu úlfar nú.
Í gegnum þegna að Grímur óð.
Geyst og þeyst var eggja flóð.
14.
Görpum snörpum Grundi þá
glósar ljósum sigri frá:
„féll að velli kóngurinn Karl,
klauf með laufa Eirek jarl.
15.
Nú er ég búinn þér, Grímur, í gegn
að gera hið stranga fleina regn.
Hefn og stefn til stríðs við mig!
Stál er mál að bíti þig!“
16.
Rimmu dimmir randa skjótt.
Reiðin svall með Grími fljótt.
Báðir ráðast bragnar að.
Í blóði rjóða unda nað.
17.
Herða sverðin, háðu þeir
hildar gilda drífu meir.
Dundi um Grunda dreyrinn rauður,
drengsins högg við benja lauður.
18.
Ímu Grímur æsti þar.
Eitri hneiti blandinn var.
Ferleg hellir fossi und.
Flóði blóð um auðar lund.
19.
Hjálm að sálmi hildar klauf,
heilans deili og brjóstið rauf,
sundur Grunda sverðið skar.
Sára ár má líta þar.
20.
Flettiskeftur flugu svo títt.
Fífur rífa brjóstið strítt.
Hneitir beit sem brygði í sjá
brúna túnin herðum frá.
21.
Hringar springa holdi frá.
Hlífar rífur eggin blá.
Flýði lýður á flæðar hest.
Fer þá hver sem orkar mest.
22.
Þiljur skiljast Þundar við.
Þjóðir bjóða lítinn frið.
Fóta njóta fræknir menn.
Ferð um herðar hremsan renn.
23.
Hárek frá ég að hvergi flýr.
Hilding gildur að rómu snýr.
Drótt fékk sóttan dára Þund.
Drengir gengu Gríms á fund.
24.
„Hér er nú þér sú Þundar glóð,
þunnri kunni að vega með þjóð
frægð er lægð ef fellum hann,
fær ei nærri slíkan mann.“
25.
Augum fleygir Grímur á gram:
„Greint er beint mun okkart sam.
Hljóð varð þjóð um Hjálmars dauð.
Hefnd er efnd af þeirri nauð.
26.
Andar grand fékk mágurinn minn,
merkur og sterkur sonurinn þinn.
Legg ég beggja lýða fall.
Læt ég mætast Grunda og jarl.
27.
Tiggi þigg nú tryggð og líf,
traustur og hraustur í fleina dríf,
breiðar skeiður og Bjarma láð.“
Blítt og frítt var stillis ráð.
28.
Bundu í lundum blíða trú.
Bragning fagnar lífi nú.
Dýrum stýrir darra Þund
drafnar hrafn að Bjarma grund.
29.
Seggir leggja sverða hreim
er sárir voru fluttir heim.
Draugur í haug til dysjar hvarf.
Drótt er grædd sú lækning þarf.
30.
Veldið heldur og virða nú.
Vísi prísar mektug frú.
Dýr og skýr var dögling hægur.
Dróttum þótti Grímur frægur.
31.
Lilja skilur mig leiki frá.
Ljósa drós ég minnumst á.
Ann ég hranna sólar Sjöfn,
sætan mæt að engi er jöfn.

Athugasemdir


Haukur Þorgeirsson sló inn eftir útgáfu Finns Jónssonar en stafsetning er færð til nútímahorfs. Ríman er aðeins varðveitt í einu handriti, AM 604 c 4to. Flestar leiðréttingar Finns eru teknar upp í textann. Þeirra helstu er getið hér fyrir neðan.
10.2 blóði] hdr.
16.2 reiðin] hdr. reiðir
17.2 gilda] hdr. gildu
18.3 hellir] hdr. hellur úr
24.2 þunnri] hdr. þungri
24.2 þjóð] hdr. glóð
25.2 greint er beint] hdr. beint er greint
25.4 þeirri] hdr. þeirra
31.3 hranna] hdr. svanna

Berlings hefur mig blíðu svipt

Berlings hef ég brotna skeið

Af fræða strönd skal Frosta björninn fríði renna

Arfi hvarf ég Aurnis frá

00:00
00:00
Nánar um vefinaLoka
Árnastofnun notar Google Analytics til að greina umferð á þessum vef. Upplýsingarnar eru eingöngu notaðar til þess að þróa og bæta efni síðunnar.Nánar