Engilbert

Formáli
Á sigling í roki sálarstorms
Er sagt að hið rétta, vegna forms,
Oft haggist i vorum versum.
Því biðjum vér ljúfan lesarann
Að leiðrétta það sem missagt kann
Að finnast í fræðum þessum.

Þó Norðmenn að sjálfsögðu helgi sér hann,
— inn hundelta, drepna skógarmann —
var Engilbert Islendingur!
Því nú er hans hróður á hvers manns vör,
og himininn er hans fótaskör
Og sólin hans handar hringur.

Vér vitum það eitt um æsku hans:
Hann átti’ ekki samleið með neinum fans,
var einrænn sjálfræðis-sinni.
Hann reikaði lausu beisli um borg,
en batt sig einkum við sölutorg
og hafði af konum kynni.

Og það hafði’ hann séð að um sérhvert haust
var sakleysið, fáklætt og efnalaust,
að berast á kaldan klaka,
en syndin var dúðuð í safala skinn
í sæluna boðin til launanna inn,
er hinu var hegnt án saka.

Hví skyldi þá dýrunum búið böl:
að brenna af angist og nístast af kvöl
í stálfjaðra-stífum bogum,
fyrst það var í djöfulsins þágu allt,
sem þó fyrir veiðimanns iðju galt
með helvítis heiftar logum?

Hann Engilbert sór og af afli hét,
í álíka móði og þá hann blét
sum goðin aftur í ættum,
að verða dýranna vernd og hlíf,
til vegsauka fyrir allt sitt líf,
og hliðra sér ei hjá hættum.

Hann uggði um verkið, sem vék hann að,
ei vinsælast mundi af öllu það
að rétta hlut’ hinna hrjáðu.
Það undra sem stuggurinn stafaði af,
— Svo stórt honum aldrei að skilja gaf —
Var lögregla og lög — hin skráðu.

Í hættunum mundi hann hafa not
af henni, sem geymdi sextán skot
og ruddi þeim út í runu.
Og skotspóninn hæfði hans skeyti hvert
því skotfimur piltur var Engilbert
og kominn af Birni bunu.

Í óbyggð og skjólleysi skógarhýs
á skalla jarðar, við hafsins ís
hann reisti sér reimleiks kofa.
Þar snjókyngið ljósum logum gekk
sem lík þess manns er á gálga hékk
en vaknaði, — orðið vofa.

Og úti á gaddi gleraðri jörð
hann gekk um dýrin að halda vörð
og geð sitt eigið að gleðja.
Og þá reið Óðinn um láð og lög
og léku Völundar hamraslög
á klingjandi krystalls steðja.

Og norðurljós blikuðu’ um jökuljörð,
sem jakastönglar um bláan fjörð
svo stillt sem úr málmi steyptum.
Og þá sem bjarmaði á brúnum íss
af brámánaskini tígrisdýrs
og lébarða hvarmaleiftrum.

Hvort greindi’ hann í fyrsta sinn glöggt hver hann var
er grimmdin og harðneskjan birtust þar
í ísanna ægispeglum?
Og ef að hann sá ekki sjálfan sig rangt,
af saklausum dýrum ei bar hann, — en langt
af mannlegum hrökum og heiglum.

Hann þóttist nú vita að hann væri dýr
– það verður og hver sem með dýrum býr, –
og manninn hann minna virti.
Já, hann var nú orðinn eitt af þeim, —
að ýmsu fróðari um þennan heim,
þó skólamenntun hann skyrti.

Og rakin var slóðin hans rétt þar að
sem randhvassa boga hann færði úr stað
og snörurnar sneri sundur
og ónýtti gildrur og eiturtafn,
svo öllum virtist það gripasafn
sem tvístrað því hefði tundur.

Hann frelsaði dýrin og fann þeim björg,
og fár eða enginn veit hve mörg
hann elskuðu innst í sálum.
Sem dýr þau elskuðu ei’ óttalaust,
en á honum festu þau sitt traust
og dáðu’ hann á dýramálum.

Í herbúðum Rauðskinna reis upp fyrst
sú rögg, sem var ei fyrir löngu misst,
en fúlnuð við eldinn inni,
og Engilbert töldu þeir óhappamann,
sem óhæfu slíka gegn þeim vann,
já, auðvitað mann að minni.

Og öllu var skelt á Engilbert,
um örlög hans vélt og hans mannorð svert
og að honum gelt af öllum,
og yfir hann hellt úr allra kjaft,
því illa svo hvellt og með slíkum kraft,
sem bjarg væri fellt úr fjöllum.

Á lögreglustöðinni leituðu þeir
sér liðs sem var annað en veikur reyr
og kulnaður fífukveikur.
Þeir leituðu ullar, en ekki þar
sem illhærulanga geitin var.
Svo hófst þá inn harði leikur.

Að kofanum sóttu þeir kóngsins menn,
sem kynnu þeir margt — að læra enn,
því þekking er það og viska:
Ei um það að villast að verja sig
öll veiðidýr, komin á háskastig,
sé dáðrekki nóg og dirfska.

Og Engilbert var ekki vikaseinn
af vopnuðum mönnum að drepa einn,
— við dýr hann gælt hefði glaður. —
Og jafnt fyrir réttlæti og ranglæti í sekt,
varð réttdræpur nú fyrir kóngsins mekt,
sem skaðlegur skógarmaður.

Þótt áhygðust mjög um sinn eigin hag,
þeir eltu’ hann með blóðhundum nótt og dag,
þeir sveltu’ hann, í kuldanum kvöldu’ hann.
Og fyrir þeim vélin á vængjum þaut,
sem vísbending sprengikúla hraut
þar runnarnir fannþöktu földu’ hann.

Og einn móti tíu hann varðist vel.
— Þá var ekki logndrífa nein það él,
sem braust út í logabunu.
Er hafði hann fjóra til hvíldar lagt,
og hina séð ganga í flóttatakt,
varð hláturinn hans að dunu.

Með auknu liði og kænsku í kring
það komst, að slá um hann feigðarhring. —
Þeir skutu úr öllum áttum.
Og deyjandi sjálfur hann særði einn,
svo sást hann var Íslendingur hreinn
í hegðun og ýmsum háttum.

Um sigurinn hans fyrir saklaus dýr
að sönnu viðrar nú, — miður hlýr,
en þögull — vor þjóðarandi.
En eingöngu fyrir hans víg og vörn
hann vegsama efnileg skólabörn
og frægð hans fer land úr landi.