Bragi, óðfræðivefur
SöfnÍslenskaÍslenskaPersónuvernd:
Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn. |
Flokkar
Allt (3127)
Afmæliskvæði (14)
Annálskvæði (1)
Ádeilukveðskapur (1)
Ástarljóð (32)
Baráttukvæði (1)
Biblíuljóð (2)
Brúðkaupsljóð (9)
Bæjavísur (2)
Bænir (1)
Bænir og vers (25)
Eddukvæði (30)
Eftirmæli (41)
Ellikvæði (7)
Formannavísur (22)
Fræðsluljóð (3)
Gamankvæði (31)
Grýlukvæði (8)
Harmljóð (3)
Háðkvæði (4)
Hátíðaljóð (6)
Heilræði (10)
Heimsádeilur (8)
Helgikvæði (47)
Hestavísur (1)
Huggunarkvæði (2)
Hyllingarkvæði (2)
Jóðmæli (3)
Jólaljóð (5)
Kappakvæði (5)
Kvæði um biskupa (6)
Leppalúðakvæði (1)
Lífsspeki (5)
Ljóðabréf (18)
Matarvísur (1)
Náttúruljóð (52)
Rímur (204)
Sagnadansar (52)
Sagnakvæði (4)
Sálmar (417)
Sjóhrakningar (2)
Sorgarljóð (1)
Sónarljóð (14)
Særingar (1)
Söguljóð (13)
Tíðavísur (15)
Tregaljóð (6)
Vetrarkvæði (2)
Vikivakar (13)
Vögguljóð (5)
Ýkjukvæði (5)
Þjóðkvæði (1)
Þorrakvæði (4)
Þululjóð (5)
Þulur (2)
Ættjarðarkvæði (54)
Ævikvæði (6)
Ævintýrakvæði (3)
VeronikukvæðiFyrsta ljóðlína:Kveð eg um kvinnu eina
Höfundur:Þorvaldur Magnússon
Heimild:Lbs 1070 8vo. bls.565–573
Viðm.ártal:≈ 1725
Skýringar
Kvæðið er varðveitt í allnokkrum handritum og er víðast eignað Þorvaldi Magnússyni sem dó árið 1741. Hér er það skrifað eftir Lbs 1070 8vo en það handrit skrifaði Jón Egilsson, þá á Skarði á Skarðsströnd, árið 1748 eins og fram kemur á fremsta blaði. Það er aðeins sjö árum eftir dauða Þorvalds og ætti því Jón að fara nærri um að hann sé höfundur kvæðisins.
1. Kveð eg um kvinnu eina,á Kristí dögum þessi var. Gjörir það ritning greina glögglega hvörn sjúkdóm bar. Þá fljóðið snerti faldinn Jesú klæða, hvarf í burtu margfalt mein sem menja rein tólf ár mjög nam mæða.
2. Þegar pínu þoldiþreyttur Jesús fyrir oss, víst í voru holdi varð hann þá að bera sinn kross. Fjórtán hundruð faðmar, lærðir segja, herrans kvalavegurinn var; hann varð so þar veikur við að þreyja.
3. Pílatus prýði sneiddur,pontverskur gaf úrskurð þá, að drottinn yrði deyddur, dómsatkvæði lagði á. Var hans kvinnu vitran gjörð í svefni. Jósephus með skýrri skrá þar skýrir frá; er það draumsins efni:
4. Að hún í skógi einumuppsprettubrunn þóttist sjá. Klár með krafti hreinum, kristallus var líkur sá. Maður nokkur menja sýndist tróðu, hvítklæddur með hýrri mynd, í hreinni lind, og björtu bragði góðu.
5. Mikill fjöldi mannamargháttaðra þjóða þar sýndist vitrum svanna, safnast þangað er hún var. Lýðir drukku lifandi vatns af brunni, hópurinn stærri hinn var þá, hún þetta sá, sem það ei þekkjast kunni.
6. Frá gekk fólkið verra,fagran brunn ei hirti um. Þar í flokki þeirra þekkti hún manninn, Pílatum, Heródes og hans þénara ríka; Kaífas og Annas einn, til auðnu seinn, lögðu á burt líka.
7. Móti miðjum degi,mædd af angri, svefni brá, ætlar fresta eigi að opinbera vitran þá, litla mey til landsdómarans sendi að hann þessu varaði við en vonsku lið honum hér frá vendi.
8. Henni vill ei hlýðaheiðinginn og skipar því kvölurum kross að smíða, Kristum vill ei gefa frí. Báknið það var brú á díki einu. Kusu þeir fyrir kvalatréð so kappi með var ei vægð á neinu.
9. Kvalinn með krossins byrðiKristur Jesús þrisvar hratt falla, frá eg, yrði, fjallið var so ofur bratt. Augun voru orðin full af blóði, vanmáttugur valla sá, hvar vegurinn lá, græðari vor hinn góði.
10. Hjá vegamóti mættumargar kvinnur Jesú þá, glöggt að öllu gættu, greint er ein þeim væri hjá; Veronicam vilja sumir kalla, sú sem áður blóðfall bar, en brúði var hægt um hjartað valla.
11. Kvinnan rétti að Kristiklút að þerra augun með, lausnarann vorn því lysti að láta það so vera skeð. Eftir stóð þar andlitsmyndin hreina, lituð blóði líndúk á, með líking þá, sem bót varð margra meina.
12. Dúknum drósin unni,drottin heitt því elska réð. Af honum augun kunni aldrei hafa gráti með. Menn því græddi margan bauga lína. Vífið ekkert veraldlegt svo virti frekt alla ævi sína.
13. Kontrofei lét kæra,Kristó eftir smíða þá, gjört af gulli skæra, glóandi var allt að sjá. Upp er sett í aldingarði vænum, þar sem uxu grösin góð, er græddu þjóð með alls kyns eplum grænum.
14. Kraft þann kveð eg fengikostuglegan grösin þar, mætu lýða mengi mjög voru góð til lækningar. Þá Krists bílætis klæðafaldi náðu, urðu þau svo ágætleg á allan veg þeim sem meinin þjáðu.
15. Sitt bílæti líkalét hún búa smið, lagt með lotning ríka líkneskjnunnar fætur við, kraup þar undir klæðafaldi hennar, meistaralega myndað var, að mátti þar kæru gjörla kenna.
16. Bjó so bauga tróðablíð í Jerúsalems stað þá útlenskra þjóða þrengdi magtin Júðum að. Alls kyns nam þeim ólukka til falla. Pínslarvotta hefnd það hét, sem herrann lét yfir þá koma alla.
17. Sjálfur Guð lét síðan,þá Sacharíus grýttur var, vellandi brunn víðan verða af hans blóði þar keisarans þá komu sendiboðar. Stríðshöfðinginn sem það sér, með sínum her, teiknið tíðum skoðar.
18. Þann skriftlærða skaraskjótt að spyr hvað þetta sé; hræddir honum svara, hefndarstraffið uggande; vott þó það væri af fornu blóði fyrst uppkomin fáséð lind, en framda synd huldu þeir í hljóði.
19. Biður hann sína bragnabráðlega að fanga þá. neyddir so til sagna segja hlutu öllu frá. „Zacharia“, sagði maðurinn góði, „hvört viltu eg hefni þín, og harða pín betali Júða blóði?“
20. Þá yppurstu allaeftir það hann deyða lét, bæði konur og kalla, kveinandi því margur grét. Kirkjan varð og kórinn fullur blóði. Aldraðir fá öngva vörn né ungu börn í því eymdaflóði.
21. Brunnurinn hvarf að bragði,búið þegar stríðið var. Sendimaðurinn sagði, sannlega mundi fullefnt þar, annars get eg, innti kappinn gildi, alla Júða illsku magt nú eyðilagt vissa eg Guð það vildi.
22. Í þeim ógna kvíðaörvinglaðist Caiphas. Annas og nam bíða ógæfunnar skeði flas. Mágar báðir myrtu sig með sverði, eins Pílatus afskeið gekk, og útreið fékk samfara so hann verði.
23. Vísir vilja segja,að Verónica hafi um síð í flokki margra meyja misst og lífið í þann tíð. Pínslarvættis prýdd kórónu væri, kristilega baugabrú, með bæn og trú, héðan af heimi færi. |
