Vísur um hákarlaformenn frá Eyjafirði, Siglufirði og Fljótum. 1873 | BRAGI
Bragi, óðfræðivefur

Söfn

Íslenska
Íslenska

Persónuvernd:

Vefurinn safnar engum upplýsingum um notendur sína. Leturgerðir eru frá Google sem skráir notkun á þeim.
Vefkökur eru aðeins notaðar til þess að halda utan um innskráningar þeirra sem annast efnisstjórn.

Innskráning ritstjóra

Vísur um hákarlaformenn frá Eyjafirði, Siglufirði og Fljótum. 1873

Fyrsta ljóðlína:Hringameiðum hér ég þyl
bls.50-76
Bragarháttur:Stikluvik – þríhent
Viðm.ártal:≈ 0
Tímasetning:1873
Flokkur:Formannavísur

Skýringar

Undir fyrirsögn stendur: Kveðnar af Hafliða Finnbogasyni árið 1873.
 Á eftir kvæðinu stendur: Vísurnar eru hér skrifaðar eftir handriti Guðm[mundar] Davíðssonar á Hraunum, en það er skrifað eftir handriti Gunnlaugs Sölvasonar á Skálá. (Gunnl. fór síðar til Ameríku og lifði þar eftir aldamót). Handrit G. S. er skrifað 1877. — Faðir minn átti eigin handrit höf. að vísunum, en það fórst í bruna hjá mér 1909. Eg lærði vísurnar eftir því, og ber á milli í stöku stað, en þó mjög lítið. Hefi eg farið hér eftir því, sem eg þóttist muna réttara, þar sem á milli bar.
Siglufirði, 19. júní 1934. Jón Jóhannesson.
Vísur um hákarlaformenn frá Eyjafirði, Siglufirði og Fljótum.
Kveðnar af Hafliða Finnbogasyni árið 1873.

1. Hringameiðum hér ég þyl
heiti formannanna,
sem um breiðan hnýsuhyl
hákarlsveiða fara til.

2. Út af halda Eyjafjörð
allir þiljubátum,
beint um kalda brimilsjörð
þó beygi faldinn landsumgjörð.

3. „Úlfi“ vörum ýtir frá
ört Þorsteinn á Bakka;
hug með snörum halur sá
hleður knör um víðan sjá.

4. Linnatraða lundi hlær
lániÖ jafnan móti,
afla maður mesti nær,
manna glaður lofstír fær.

5. Borinn Jóni Baldvin snar
„Baldri“ nýjum heldur
fram á lónið lýsunnar
þótt lægis tóni dæturnar.

6. Grenivíkur vörum frá
voga- fríðum -héra,
geddu víkur grundir á,
gagn með slíku vinnur sá.

7. Ýtir liðugt lónamar
Látrum frá til veiða
traustur viður Týsglóðar
Tryggvi niður Jónasar.

8. Öldu- nýta -essið hans,
„Elína“ sem heitir,
meður ýta æðir fans
undir hvítum voðakrans.

9. Hvals um bása kappsamur
kjörinn nýr formaður
„Fáfni“ rása fram lætur
frá Laufási Hallgrímur.

10. Bendir skeyta um bið ei gaf,
brögnum fylgir hinum,
súð þó bleyti kólgukaf,
keppinn leitar fram á haf.

11. Oddur heitir hjörvaþór,
Hringsdal frá er sagður;
ötull þreytir öldujór
um bláleitan síldarkór.

12. Una þykir afla við,
„Ægi“ fríðan lætur
fjörugt stryka um flyðrumið,
þó fylgi kvikan stormmagnið.

13. „Sailor“ víkur sels um nes
siglu undir voðum
orkuríkur fleygir fés
frá Garðsvík hann Jóhannes.

14. Kvíðir ei á bólmarbug,
blakki ræður húna,
vantar þeygi þrek né dug
þó að geyi rán öflug.

15. Sels um mýri lét ei lon
leið að afla snúa
hjörvatýr í happa von
„Hringi“ stýrir Edilon.

16. Gugnar meiðir sverða sá
síst við hættu neina,
voðir greiðir rétt frá rá
rán þó freyði brjóstum á.

17. Þórði getinn játast Jón,
járnatýrum meður,
síldar hvetur fram á frón,
frítt og metið rangaljón.

18. Hátt þó skvaki hafaldan
og hrammi á borðin skelli
flytur „Akureyrin“ hann
einkar vakurt hvals um rann.

19. Stefáns hefnir höndugur
„Hafsúlunni“ ræður,
sá, er nefnist Sigurður,
sjós til stefnir vel röskur.

20. Er við hnellinn aflastjá
engu síður hinum.
Rán þó skelli skutinn á,
skap ei fellir drengur sá.

21. Friðrik hygginn finnum vér
fyrir ráða „Svani“;
þeygi er styggur geiragrer
gnoð þó hryggi ránar sker.

22. Hauðri frá, með frækinn hrað,
færi þegar lítur,
birni ráar brims um hlað
beita náir veiðum að.

23. Oft með bragna orkusnar
arfinn Jónhannesar,
út hélt Magnús öldumar
áður að gagni til veiðar.

24. Yfir bláan brimilsrann
borða fríðum héra
stjórnað ávallt hefir hann
og höpp ósmáu fanga vann.

25. Að aflaskerfi um upsanes
einatt heppinn kemur
þótt umhverfist kvinnur Hlés,
knýr „Mínervu“ Jóhannes.

26. Rennir gnoð um geddutún,
gætinn lundur fleina;
svört þó boða sigi brún,
sveifla voðum kann frá hún.

27. Jafnt sem fleina jöfur hinn
Jón frá Arnarnesi
sels um hleinar, sæmd búinn,
súða- reynir -vísundinn.

28. Um hvals látur afla að sér
einatt dró á „Gesti“;
Freyjugráta frægur ver
framgangsmáta góðan ber.

29. Gagn af fæðist Guðmundi,
Guðlaugs sá er arfi;
lundur klæða laghendi
frá Lóni ræður „Víkingi.“

30. Höpp óringu hefir þáð
hann á flæðagota;
sýnir slyngur dug og dáð
þá drafnar syngja börn áfjáð.

31. Þar frá Krossum Þorsteinn skeið
þrátt á æginn setur;
sér þó hossi rán allreið,
Rínarblossa ei hrellir meið.

32. Lán að hlæðist hringaver,
„Hermann“ fyrir ræður;
hvar um svæðið fiska fer,
fimur bæði og hygginn er.

33. Einatt snýr til happa hönd
hann Jón Magnúss niður.
Hringatýr um lúðulönd*
lipurt stýrir „Árskógsströnd.“

34. Happa fjáður hlynur fals
hleður knör á víði;
keppinn, tjáður ör til alls
er, á láði- breíðu -hvals.

35. Gunnlaug heppinn Hellu frá
hér næst gerum telja,
vel er keppinn hvals um lá,
hvergi' er sleppir færi sá.

36. Þó að ýri rán óring,
ranga þrátt á gota,
geiratýr um geddubing
gætinn stýrir „Hafrenning.“

37. Sér að laða sæmdir kann
Sigurður á Hofi;
brims um traðir ber vel hann
Böggverstaða „Pólstjarnan.“

38. Um rostungsgranda ráðsettur,
Rínarloga bjóður,
fenhringsbanda-fák hvetur
frekt þó andi hræsvelgur.

39. Eins má lesa, að allharður
ýtti „Hríseyingi“
sendir fés, til sjós djarfur,
frá Sauðanesi Þorlákur.

40. Hans varð aldur ekki hár,
enn þó græddi sóma;
flóðs á tjaldi happa-hnár,
í hrönn uns kaldur lagðist nár.

41. Þó að glyggur glæði snar
glym við masturs húna
unir Tryggvi á öldumar,
arfi hygginn Jörundar.

42. „HermóS“ fleygir fleins á sæ
fljótt til veiða hvetur,
æst þó geyi elris hræ,
úr Hrisey, frá SySstabæ.

43. Jón með kjólakvistum þá
karskur Gunnlaugs niður
„Gesti“ Ólafsfirði frá
flyðrubólin rennir á.

44. Hug óringan hjörvaþór
hefir sels á túni,
ótt þó springi ólgusjór
allt í kringum borðajór.

45. Fram hef talda í fræðagjörð
formenn þiljubáta,
út sem halda af Eyjafjörð
og við staldra á birtingsjörð.

46. Nú skal hrannar-teista tal
taka á Siglufirði,
og formanna valdra val,
sem víðan kanna geddusal.

47. Þó vaxi gnýr af veðra tón
veiða til fram hvetur
lund með hýra Loftsson Jón
löðurdýrið „Gefión.“

48. Sýna ræður djarfleik, dug
og dýran framgangsmáta;
stýrir bæði hendi og hug
hirti græðis, lands á bug.

49. Hvað til bóta horfa má
hraðan úrskurð gefur,
ráðafljótur sannast sá
og sína nóta færri á.

50. Magnús knýr frá Kvíabekk
kaðla nýjan gota,
hrönn þó ýri um humrastekk,
höpp órýru hvaðan fékk.

51. LániÖ stoðar þornaþund,
þrek og ráðdeild líka;
„Stormur“ voðum vænum und
vítt fær troðið Hlés um grund.

52. Jón ei hræðist hranna gal,
heppinn „Draupni“ lætur
yfir þræða upsa sal,
útsjón gæða styður hal.

53. Þegnum ornar undir vað,
ötull þegar kemur,
þótt rán ei þorni á gjálparglað.
Garðs- frá -horni er norðan að.

54. Færir valinn fokku-örn
á flóð, sem „Skjöldur“ heitir,
rám þótt gali ránarbörn
úr Reykjadal hann Aðalbjörn.

55. Fæst ónotuð færi lét,
fylgja hinum náir
beint um vota brimilsflet
þó belji um gotann ránarhret.

56. Bjarna geta greitt ég vil,
Guðmunds sá er niður;
hraður setur siglufyl
sels að fleti hákarls til.

57. Vopnalundur vel gætinn
vítt um æginn getur
reynt á sundi „Sjófuglinn“,
seglum undir, vel búinn.

58. Geirs með týri um bólmar brík
búinn listasafni;
lipurt stýrir Steinn í Vík
strengjadýri und mastra flík.

59. Stálaþór um steinbítshlíð
stjórnað lengi hefir
hrannajór og höppin fríð
hlotið stór um lífsins tíð.

60. Á jálki ránar Jóhann fer
jafnt frá Siglunesi;
gjálpar mána gildum ver
gætni lánuð mikil er.

61. Hefir fengið höpp óring
hann úr drafnarmýri,
og stilltur lengi um storðarhring
stýrt hefir drengur „Siglnesing.“

62. Barði gætinn Guðmundsson
glaður „Siglfirðingi“
beita lætur Börs frá kvon
beint í mæta afla von.

63. Voða- hreinum krýnir -krans,
kaðla fríða jórinn,
við óseinan drafnar dans;
dáð sér leynir ekki hans.

64. Út um bláa birtings svið
Bessi Þorleifs niður
Barða náir leggja lið
löðurs þráa tóninn við.

65. Veiðum slyngur áður að
ýtti „Kristíönu“;
týr ei hringa hræðist það,
hrönn þó springi á stafnaglað.

66. Ljóst fram ratar lands af brún
leiðir Gunnlaugs niður.
Sigurður hvatur hvals um tún
keyra „Lata“- náir „Brún.“

67. Höfn frá strengja heldur jór
humra þrátt á mýri;
hefir fengið höppin stór
höggvers engja gætinn Þór.

68. Kristján Siglufirði frá
fer með „Kristíönu“,
þótt boðar hrygli brjóstum á,
borðasnigli rennir sá.

69. Ullur klæða orkusnar
ötull þykir vera;
lætur græðis lítinn mar
löðurs þræða grundirnar.

70. Stefán sést og sókndjarfur,
sá er af Eyjafirði;
álmalestir er sagður
allra bezti formaður.

71. Mastra spjarir beint við blæ
breiða kann í sundur
og ýtir snar um úfinn sæ
„Úlfi“ þar frá Dalabæ.

72. Ötull fundinn yggur fés
frá Efra-Haganesi
reynir stundum rakka Hlés
reflum undir Jóhannes.

73. Góð ráð skjótur gefandi, —
gæða telst formaður;
stálanjótur stjórnsami
stýrir „Fljótavíkingi.“

74. Hann Sæmundur hraður frá
hermist Ystamói;
hefir fundið höpp ósmá,
höfrungs grundu breiðri á.

75. Fjarri baga um lýsulönd
lipurt kann að stýra,
og voðir laga vaskri hönd
vel á „Skaga- fríðri -strönd.“

76. Dugnað sanna um Sigurð má,
sá er nýr formaður;
breiðum hrannar brautum á
best „Jóhanna“ stýrir sá.

77. Ljónið ráar lét með hrað
leið að græði snúa;
seggur knái, sagt er að
Selá frá sé norðan að.

78. Ég um kátra kappa val
kvæði læt svo falla,
um þagnarlátur þegja skal
þiljubáta formannstal.

79. Nú skulu tjáðir fram með fum
freyrar ættartanga,
þeir, sem láðið ýsu um
opnum ráða vorskipum.

80. Rán þó nái reiðigjörn
rengur gnoða sveigja,
Karlsá frá er kenndur Björn
knerri á að sýna vörn.

81. Þundur hringa þjóð í vil,
þar frá Sauðanesi, —
heldur slyngur háfs um gil
„Hafrenningi“ veiða til.

82. Þó veðra drýgist hljóðin há,
hugur bilar þeygi,
sæjó lýir sundi á
Zófonías Bakka frá.

83. Um fiskahlað, með fljótræði
fram til veiða heldur
þótt bylgjur vaði brúsandi,
Böggversstaða „Víkingi.“

84. Þorleifs kundur Þorleifur,
þar frá Siglunesi,
rangahundi, ráðsettur,
um rostungsgrundu fram heldur.

85. Leita náir afla að
á „Víkingi“ sínum
út um bláa humrahlað
og hefir dável gengið það.

86. Eg svo ljóðin enda vinn
um formanna talið.
Veikan hróðrar vefnaðinn
virð til góða, frændi minn.

87. Ei er að hálfu óðs uppkast
orðað svo sem skyldi.
Að þornaálfur þiggi ei last,
þú mátt sjálfur ábyrgjast.

88. Lands um svæði og lýsustig,
á lífs og dauða stundu,
verndi bæði þá og þig
þrenning hæða guðdómlig.

89. Eru hundruð átján nú
og sjötíu betur,
höldar grunda Hárs á frú, —
hér við bundin finnast þrjú.

90. Segi eg laust vitð ljóðin ný,
líka er mál að hætta.
Litars flaustur lekur, því
læsi ég nausti þagnar í.




Athugagreinar

*33.3 rúðurönd — röskur, handr. Guðm[undar] Dav[íðssonar], sem vel getur verið rétt.

Á eftir kvæðinu er grein á bls. 62 – 76 eftir skrásetjara þess, Jón Jóhannesson á Siglufirði, sem nefnist
Skýringar
um skip og formenn, nefnd í formannavísum
Hafliða Finnbogasonar, frá 1873.

Greinin fjallar rækilega um báta þá sem nefndir eru í formannavísum Hafliða og formenn þeirra.